De anatomische les van Hugo Claus - Hermeneutiek van het lichaam in de roman Belladonna (1994)

Samenvatting

De personages in het verhalend werk van Hugo Claus leiden een erg fysiek bestaan met uitgesproken lichamelijke eigenschappen, behoeften en fysieke afwijkingen. De overheersing van het fysieke kenmerkt ook de roman Belladonna (1994). In de onderstaande analyse van deze satirische en groteske roman bestudeer ik de wijze waarop de lichamen van de personages worden voorgesteld en zoek ik uit wat de gevolgen hiervan zijn voor karaktertekening, structuur en atmosfeer. Bij deze hermeneutische oefening laat ik me inspireren door Daniel Punday, die in Narrative Bodies: Toward a Corporeal Narratology (2003) stelt dat lichamen betekenis geven aan verhalen. Wanneer personages met elkaar in interactie gaan, creëren ze volgens hem een algemene, uitgesproken fysieke atmosfeer. Toepassing van een zogenaamde corporeal narratology op Belladonna maakt duidelijk dat de lichamen in deze roman inderdaad betekenisvolle elementen zijn. Ze dragen bij tot de semantiek van het verhaal. Wat meer is, ze constitueren gegenderde betekenisvelden: het onderscheid tussen mannen en vrouwen in Belladonna onthult een spanningsvol semantisch patroon.

Abstract

The characters featuring in the novels of Hugo Claus have an outspoken physical orientation. They are marked by strongly pronounced bodily characteristics, needs and physical deviations. Accordingly physicality is one of the most notable features in his novel Belladonna (1994). The present analysis of this satirical and grotesque novel considers the corporeal representation of the characters and examines the effects in terms of characterization, plot and atmosphere.
This hermeneutical exercise is inspired by Daniel Punday, who in Narrative Bodies: Toward a Corporeal Narratology (2003) argues that stories are meaningfully articulated through the body. When characters interact they create a general atmosphere, which is strongly characterized by physicality. The application of a so-called corporeal narratology to Belladonna makes clear that the bodies in this novel are indeed meaningful elements. They are constitutive of the semantics of the story. Moreover, they constitute gendered semantic fields: male and female bodies reveal a binary semantic pattern which is politically charged.